Υπολογίζεται ότι σε ποσοστό 40-50% των υπογόνιμων ζευγαριών η υπογονιμότητα οφείλεται σε κάποιο πρόβλημα του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος. Το ποσοστό αυτό αντιπροσωπεύει 5-10% των ανδρών που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν. Παραταύτα, τα προβλήματα γονιμότητας δεν πρέπει να εστιάζονται αποκλειστικά και μόνο στον άνδρα ή την γυναίκα, αλλά να λαμβάνεται υπόψη η σχετική συμμετοχή και των δύο συζύγων στην υπογονιμότητα.

Τα αίτια της ανδρικής υπογονιμότητας ταξινομούνται σε 6 κατηγορίες ανάλογα με τους αιτιολογικούς τους παράγοντες.

• Αίτια που επηρεάζουν την παραγωγή σπέρματος από τους όρχεις (Διαταραχές σπερματογένεσης)
  Στην κατηγορία αυτή ανήκουν προβλήματα γονιμότητας που οφείλονται στην λειτουργία των όρχεων, η οποία επηρεάζει την σπερματογένεση.
  Ελαττωματική σπερματογένεση μπορεί να οφείλεται σε πρωτοπαθή ανεπάρκεια της λειτουργίας των όρχεων, είτε λόγω γενετικών ανωμαλιών (σύνδρομο Down, σύνδρομο Klinefelter) είτε λόγω προβληματικής αναπτύξεως των όρχεων (κρυψορχία, ατροφία, germ cell aplasia, sertoli cell – Οnly syndrome ή και ανορχία).
  Η κιρσοκήλη, περιβαλλοντικοί παράγοντες (μόλυνση της ατμόσφαιρας, αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος), ιογενής ορχίτιδα, ακτινοβολία, λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, επίμονο σωματικό και ψυχολογικό stress κ.α. επηρεάζουν επίσης την σπερματογένεση.
• Αίτια πέραν των όρχεων (Διαταραχές εκφορητικού συστήματος – Σεξουαλική δυσλειτουργία)
  Στην κατηγορία αυτή υπάγονται η αποφρακτική αζωοσπερμία (πλήρης απόφραξη εκφορητικού συστήματος) και η ολιγοζωοσπερμία (μερική απόφραξη) που αποδίδονται σε ανωμαλίες ή απόφραξη του εκφορητικού συστήματος (επιδιδυμίδα, σπερματικός πόρος, σπερματικά σωληνάρια). Αυτό μπορεί να οφείλεται σε συγγενείς ανωμαλίες (συγγενής έλλειψη των σπερματικών πόρων ή στένωση των σπερματικών σωληναρίων), σε μεταφλεγμονώδεις καταστάσεις (επιδιδυμίτιδα, προστατίτιδα) ή σε μετεγχειρητικές καταστάσεις (βασεκτομή).
  Η παλλίνδρομη εκσπερμάτιση αποτελεί και αυτή μία – αν και λιγότερο συχνή – αιτία ανδρικής υπογονιμότητας. Στην περίπτωση αυτή το σπέρμα παλλινδρομεί εντός της ουροδόχου κύστεως κατά την εκσπερμάτιση, και εξέρχεται κατά την ούρηση.
  Η παλλίνδρομη εκσπερμάτιση μπορεί να οφείλεται σε νευροπάθεια από σακχαρώδη διαβήτη, σε παρενέργειες από συγκεκριμένα φάρμακα ή σε μετεγχειρητικές επιπλοκές μετά από αφαίρεση προστάτη και τραυματισμό του συμπαθητικού νεύρου.
  Όλοι οι ασθενείς με παλλίνδρομη εκσπερμάτιση που μας επισκέφθηκαν έχουν τεκνοποιήσει με τεχνική η οποία δημοσιεύθηκε από τον Δρ. Καπετανάκη (Καπετανάκης Ε., Rao R, Dmowski P., Scommegna A, Σύλληψη που επιτεύχθηκε μετά από γονιμοποίηση με κατεψυγμένο σπέρμα κατόπιν παλλίνδρομης εκσπερμάτισης Fertil.Steril.1978.29: 360).
  Η σεξουαλική δυσλειτουργία περιλαμβάνει παράγοντες που επηρεάζουν την συνουσία ή την εναπόθεση του σπέρματος εντός του κόλπου (έλλειψη στύσεως, υποσπαδία, ανεπαρκής εκσπερμάτιση, πολύ μεγάλα ή πολύ μικρά διαστήματα αποχής, χρήση τοξικών για το σπέρμα ουσιών).
• Αίτια κεντρικής αιτιολογίας (Διαταραχές υποθαλάμου – υποφύσεως και παθήσεις άλλων αδένων)
  Ενδοκρινολογικές παθήσεις που σχετίζονται με την υπογονιμότητα περιλαμβάνουν υπολειτουργία της υπόφυσης, σύνδρομο Kallman (έλλειψη γοναδοτροπινών) προλακτίνωμα, αντοχή των ιστών στα ανδρογόνα (androgen insensitivity), ή ελαττωματική παραγωγή ανδρογόνων (συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων).
• Μολύνσεις ουροποιητικογενετικού συστήματος
  Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα Ureoplasma urelyticum, Chlamydia trachomatis και άλλα gram αρνητικά βακτηρίδια μπορούν να προκαλέσουν υπογονιμότητα τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, αν και η άποψη αυτή δεν είναι από όλους αποδεκτή.
• Ανοσοβιολογικοί παράγοντες
  Ορισμένα άτομα αναπτύσσουν αντισώματα έναντι των σπερματοζωαρίων τους (αυτοαντισώματα). Όταν ο τίτλος των αντισωμάτων αυτών στο αίμα ή στο σπέρμα (αντισπερμικά αντισώματα) είναι αυξημένος, αυτό αποτελεί μία σημαντική αιτία υπογονιμότητας.
• Γενετικοί παράγοντες – Κατακερματισμός DNA Σπέρματος
  Με αυτήν την εξέταση ελέγχουμε την ποιότητα του σπέρματος και συγκεκριμένα εάν το γενετικό υλικό (DNA) είναι εντός φυσιολογικών ορίων.
  Σε περιπτώσεις που το σπέρμα έχει αυξημένο κατακερματισμό DNA (>30% DFI) η γονιμοποιητική ικανότητά του μπορεί να είναι και έως 10 φορές μικρότερη σε σχέση με το φυσιολογικό σπέρμα. Επίσης μπορεί να είναι αιτία επαναλαμβανόμενων αποβολών ή αποτυχημένων προσπαθειών εξωσωματικής γονιμοποίησης.